Brynica „moja rzeka”
Zaczynam rozdział „Rzeki” od tej nad którą mieszkam już prawie pół wieku. Jednak poznawać ją dokładniej zacząłem dopiero w 14 roku mojego pływania kajakami. Popłynąłem od Zendka do ujścia.Niestety nie mogę zaliczyć Brynicy do specjalnie ciekawych cieków wodnych w tym kraju, ale z racji bliskości miejsca zamieszkania od wspomnianego 2001 roku jestem na różnych jej odcinkach praktycznie w każdym roku. Z czasem postanowiłem poznać ją od źródeł, dlatego wybrałem się na spacer wzdłuż jej brzegów od mostu na DK 1 do miejsca w którym zniknęła z pola widzenia „wsiąkając” w glebę. Jakoś nie fortunnie zniknęła mi cała dokumentacja fotograficzna tej wycieczki, dlatego w bieżącym roku powtórzyłem ten spacer z tym że od źródeł, których współrzędne podaje Wikipedia. (50°34′05,2″N 19°12′00,1″E) .
Nie są to typowe źródła, jakie można sobie wyobrazić, czyli wytryskującą z ziemi mniejszą lub większą strugę wody. Znalazłem kałużę w której nie dało się dojrzeć jakiegokolwiek wypływu wody, ale od której można było śledzić coraz bardziej płynącą stróżkę.
0,0 Źródła rzeki Brynica (okolice Mysłowa)
0,5 Połączenie z lewym (wyschniętym) korytem
1,06 Połączenie z prawdopodobnie drugim (niosącym więcej wody) lewym odcinkiem źródłowym
1,18 Pierwszy mostek pod przepustem rurowym w lesie
1,50 Rozlewiska obok wieżyczki myśliwskiej
1,80 Tamy bobrowe
2,12 Pierwsze meandry
2,40 Przepust rurowy
2,65 żeremia bobrów
2,98 Przepust pod zaznaczoną na mapie dróżką
3,45 Lewy dopływ wielkości Brynicy, rzeka podwaja swoją szerokość
3,93 Przepust rurowy (najbliżej asfaltowej szosy)
4,75 Kapliczka w Zabijaku (oddalona od rzeki około 120 m.)
5,31 Most DK 1 stąd płynąłem w 2009 roku
5,48 Niski prożek
6,30 Bród przez rzekę z kładką z szyn larsenowych, wcześniej sporo powalonych drzew
6,86 Mostek drewniany i bród przez rzekę
7,51 Most drogi polnej i przepust dwururowy
7,98 Ładny odcinek regulowanej rzeki wymykającej się z regulowanego kołkami koryta
8,28 Lewy dopływ, wcześniej niski prożek i ładne piaszczyste dno
8,90 Prawy dopływ. Nieco wcześniej Brynica zaczyna się rozlewać nie pozwalając na płynięcie, trzeba deptać szukając ponownego wspólnego koryta rzeki
10,01 Ładne łąki i otoczenie rzeki
11,10 Zabudowania po lewej stronie, rzeka zarośnięta trzcinowiskiem
11,34 Kolejne rozlewiska nie nadające się do płynięcia
12,48 Most polnej drogi pomiędzy Strąkowem a Zendkiem
13,68 Koryto w rynnie z betonowych płyt, płytko
15,35 Niski spływalny prożek
15,65 Most na ulicy Częstochowskiej na północnych peryferiach Zendka
16,21 Niski prożek i most, za nim koryto (normalnieje) kończą się betoniki
17,70 Most drogowy
17,83 Wysoka tama żeremi bobrowych
18,38 Most
18,60 Dopływ z prawej, rzeka przyspiesza
18,81 Niski prożek,
18,82 Lewy dopływ i bród przez rzekę
19,73 Lewy dopływ -Trzonia
19,88 Most autostrady A1 (w budowie 2017 rok)
20,48 Niski prożek
20,68 Most drogowy
21,24 Próg (spływalny)
22,70 Most na ulicy Przysieki w Ożarowicach
22,98 Niski prożek
24,44 Filary nie istniejącego mostu kolejowego pomiędzy Miasteczkiem Śląskim a Pyrzowicami
25,13 Most drogowy Ożarowice – Miasteczko Śląskie
25,15 Wodowskaz Brynica
25,32 Niski prożek
25,60 Bród przez rzekę
25,90 Niski prożek
26,17 Po lewej wylot ścieków z oczyszczalni
25,22 Dopływ czystego Potoku Ożarowickiego z lewej strony
26,92 Rzeka zaczyna silnie ale uroczo meandrować
28,81 Rura gazociągu nad rzeką widziana już kilka zakrętów wcześniej 29,12 Most na DK 78
29,68 Stary most w Niezdarze tuż przed zbiornikiem Kozłowa Góra
33,86 Korona zapory zbiornika (przenoska 420 m.lewym brzegiem za stróżówkę ochrony zapory)
34,34 Zapora bobrowa (spływalna) z prawej dopływ Rowu Świerklanieckiego
35,86 Most pomiędzy Dobieszowicami a Piekarami Śląskimi, po lewej około 200 m. od mostu Polski Ciężki Schron Bojowy (foto poniżej)
37,16 Rzeka przybliża się do Autostrady Bursztynowej A1 płynąc wzdłuż niej kilkaset metrów
37,68 Prawy dopływ – Rów z Radzionkowa
37,91 Lewy dopływ, Brynica płynie zakolem oddalając się od A1 by po dwóch kilometrach pod nią przepłynąć
39,72 Po prawej ujście Szarlejki
40,06 Most na ulicy Czołgistów i 40,17 Most pod autostradą A1 (Bursztynową)
41,06 Most pomiędzy Piekarami Śląskimi a Bobrownikami przy stacji paliw Rondo.Rzeka przyspiesza.
41,18 Sztuczny próg (około 0,5m)
41,36 Prawy dopływ
42,21 Kładka dla pieszych
42,91 Kolejna kładka, rzeka nieco się rozszerza
43,36 Po prawej oczyszczalnia ścieków Brzózka
43,76 Filary starego mostu, Brynica coraz szersza , nurt nie wyczuwalny
43,96 Most pomiędzy Piekarami Śląskimi a Wojkowicami
44,02 Na wprost po lewej ujście potoku Jaworznik, największe skupisko łabędzi niemych
44,86 Rzeka ponownie się zwęża przyspieszając nieco swój bieg
47,56 Most pomiędzy Wojkowicami a Siemianowicami Śląskimi (Przełajka) rzeka mocno przyspiesza.
48,06 Po lewej dopływ potoku Wielonek ; po prawej tabliczka kilometrażowa (nr 14)
Tak właśnie jedyny znak na Brynicy
49,85 Kładka pomiędzy siemianowicką Przełajką a czeladzką Maderą
50,66 Resztki mostu linii kolejowej
51,16 Ujście Rowu Michałkowskiego po prawej
51,59 Most na ulicy Bytomskiej w Czeladzi
52,21 Kładka dla pieszych
52,35 Most na DK 94 kiedyś graniczny zwany mostem Gawła, za nim po lewej zabytkowy budynek kina Uciecha, obecnie niszczejący.
52,56 Kładka dla pieszych a po prawej stadion MCKiS Czeladź
52,96 Kolejna kładka a po prawej tereny parku Grabek
53,18 Trzecia kładka pomiędzy ulicą Katowicką a Grabkiem
53,43 Po prawej widoczny Pałac Saturna z Rzymskimi Termami
53,58 Most na ulicy Dehnelów
53,80 Kładka dla pieszych, po lewej park Jordana
54,48 Wpływ czegoś nie fajnego po lewej
55,43 Most między Sosnowcem a Katowicami w Milowicach
56,43 Po prawej słyszalne schronisko dla bezdomnych zwierząt, po lewej ciągnie się obok rzeki sosnowiecki Park Tysiąclecia
57,93 Mosty DK S86 (najruchliwszy odcinek drogowy w Polsce)
58,33 Kładka nad rzeką, zaczyna się ładniejszy odcinek ze szpalerem płaczących wierzb nad głową
58,73 Most na ulicy Kresowej
58,98 Most dla pieszych pomiędzy Parkiem Kruczkowskiego a Stadionem Ludowym
59,25 Kolejny mostek dla pieszych
59,48 Po prawej za drogą jeziorko Stawiki
59,97 Most drogowo tramwajowy pomiędzy Sosnowcem a Katowicami (Sobieskiego/Sosnowiecka) , dalej:
60,11 Most kolejowy z 1936 roku
60,90 Rurociąg nad głową na wysokości nie utrudniającej płynięcia
60,68 Po prawej najbliżej do jeziora Hubertus 3 (ok.90 m.)
61,08 Kładka dla pieszych pomiędzy osiedlem Naftowa (po lewej) a stawami Hubertus (po prawej)
61,53 Ujście Rawy po prawej od tej chwili aż do ujścia rzeka płynie dość szybko
61,59 Rurociąg gazowy na wysokości nie utrudniającej płynięcia
61,92 Rurociąg na wysokości nie utrudniającej płynięcia
61,96 Most kolejowy
62,28 Most pomiędzy Sosnowcem a Mysłowicami (Ostrogórska/Nowososnowiecka) wodowskaz Szabelnia
62,35 Próg na ujściu Brynicy do Czarnej Przemszy
Ujście Brynicy do Czarnej Przemszy
Wszelkie opisy Brynicy na jakie się natknąłem mówią że jej długość wynosi około 55 km. Moje pomiary za pomocą aplikacji Endomondo wykazały długość powyżej 62 km. Myślałem że endomondo oszukuje, ale doszukałem się opisu rzeki pochodzącego ze Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, z lat 1880-1914, gdzie można wyczytać że Brynica ma długość około 60 wiorst (1066,78 m.) co daje 70,66 km. z tym że w międzyczasie powstał Zbiornik Kozłowa Góra i Brynica była prostowana na terenie Czeladzi więc wydaje mi się, że moje wskazania mogą okazać się dosyć dokładne.
Wpis z wspomnianego historycznego Słownika 🙂